De fascinatie voor computers is gebleven en ik ben, 20 jaar later, werkzaam bij een internetbureau. Mijn loopbaan tot nu toe is echter minder technisch dan ik vroeger gedacht zou hebben. Wel heb ik computergerelateerde studies (1, 2) gedaan maar deze hebben me uiteindelijk geen programmeur of systeembeheerder gemaakt. Ik werk nu als conceptontwikkelaar en projectleider. Programmeren (b)leek meer een jongenshobby en mannenbaan...
De stand van zaken
Mijn verhaal staat niet op zich. Er zijn veel minder vrouwen met een technische functie in de IT dan mannen. In Nederland is slechts 10% van de IT’ers vrouw. Als we kijken naar de cijfers binnen het hoger onderwijs lijkt dit in de nabije toekomst niet snel te veranderen. Vrouwen vormen slechts 4 tot 6 procent van het totaal aantal informatica-studenten op HBO en WO-niveau. De vraag is wáárom er op dit moment in Nederland zo weinig vrouwen werkzaam zijn in de IT.
De antwoorden
Het antwoord op deze vraag is niet eenduidig maar er zijn wel duidelijke oorzaken en oplossingen aan te wijzen. Denk aan de aparte afdelingen voor jongens- en meisjesspeelgoed en het hobbymatig spelen en meekijken (stage lopen) van jongens met hun vaders als zij bezig zijn met computer-gerelateerde en andere technische zaken in huis. Dit laat zien dat de privésituatie van jongens en meisjes van jongs af aan verschilt. De vooronderstelling dat jongens beter zijn in wiskunde en de wijze waarop leerkrachten en docenten hier (onbewust) mee omgaan, dragen allemaal bij aan de latere profiel- en studiekeuze van kinderen. Studies sluiten vooral aan op het niveau van de (meestal mannelijke) autodidact die thuis al hobbymatig heeft leren programmeren. Vrouwelijke studiegenoten die de stap wel nemen, vallen na het eerste jaar in grote getale af. Zo heb ik ook zelf, tijdens mijn eerste studie, de handdoek in de ring gegooid wat betreft een technische specialisatie.
Studies sluiten vooral aan op het niveau van de (meestal mannelijke) autodidact die thuis al hobbymatig heeft leren programmeren.
Maar ook de werksfeer- en omgeving die nu soms overwegend op mannen gericht is kan meer aangesloten worden op behoeften van vrouwen (maar ook mannen). Bijvoorbeeld door het mogelijk te maken om parttime te werken. Hierdoor wordt zorgen voor kinderen door zowel vaders als moeders naast het werk makkelijker en het aannemen van mannen en vrouwen even aantrekkelijk.
Uitzonderingen op de regel
Gelukkig zijn er wel vrouwen die programmeren, en hoe! De geschiedenis van het programmeervak laat meerdere vrouwen zien die een cruciale rol hebben gespeeld in de ontwikkeling ervan. Zo was de eerste ‘programmeur’ zelfs Ada Lovelace. Maar ook nu zijn er natuurlijk vrouwen die hun steen bijdragen als programmeur.
De eerste 'programmeur' wàs zelfs een vrouw.
Waarom willen we eigenlijk meer vrouwen in de IT?
De digitalisering van de samenleving maakt dat niemand om digitale media heen kan. Dagelijkse cruciale zaken als het onderwijs, overheidsdiensten, zaken doen, het openbaar vervoer, het betaalverkeer en communicatie gaan niet meer zonder digitale middelen. Vrouwen gebruiken deze middelen net zo vaak als mannen.
Bovendien moeten al deze IT-zaken gemaakt en onderhouden worden, en ondanks de hoge werkeloosheidscijfers dreigt er een groot tekort aan goede programmeurs, systeembeheerders en andere IT’ers.
Tot slot zou het ook goed zijn voor de sector als deze meer divers werd. Genoeg onderzoeken wijzen op de positieve gevolgen van het diverser worden van de werkvloer. Of dit nu gaat om een gelijke man-vrouw verdeling of de vertegenwoordiging van verschillende etniciteit en (sociale) achtergronden.
Redenen genoeg om meer vrouwen aan het werk te krijgen in het IT vakgebied. Het onderzoeken van potentiële obstakels kan mogelijk helpen bij het wegnemen daarvan.
Stappen in de goede richting
De groeiende vraag naar (vrouwelijke) IT’ers zorgt inmiddels ook voor initiatieven vanuit zowel de overheid als het bedrijfsleven. Verschillende nationale en internationale platformen en projecten richten zich op het enthousiasmeren en werven van vrouwelijke programmeurs. Zo deden we ook bij Driebit mee aan Girlsday, een initiatief van het VHTO, dat meisjes in het middelbaar onderwijs een kijkje in de technische keuken geeft. Rolmodellen zijn van grote invloed op keuzeprocessen van meisjes, en de op de Girlsday aanwezige meisjes hadden bijna allemaal alleen maar mannelijke IT’ers in hun omgeving. Dit maakt het extra leuk om bij Driebit meerdere vrouwelijke programmeurs en vrouwen in andere functies te laten zien.
De groeiende vraag naar (vrouwelijke) IT’ers zorgt inmiddels ook voor initiatieven vanuit zowel de overheid als het bedrijfsleven.
Naast non-profit initiatieven zoals het VHTO zijn er ook commerciële voorbeelden. Zo is er een recruitmentbureau opgericht voor ervaren vrouwen in de IT die vanuit huis, waar dan ook ter wereld, aan het werk gezet worden bij IT-bedrijven. De mogelijkheid tot thuiswerken en daarmee werk met zorg voor kinderen te combineren wordt dan ook vaker als oplossing voor het probleem aangedragen. Al zal dit voor meerdere vakgebieden gelden en ook niet alleen voor vrouwen. Als mannen vaker en langer ouderschapsverlof zouden opnemen zou dit vrouwen in staat stellen sneller en meer te werken na het krijgen van kinderen.
Dus…
Hopelijk dragen al deze initiatieven en rolmodellen zoals mijn eigen collega’s bij aan het in balans brengen van de sector. Helaas blijven er ook geluiden bestaan die zich richten op het “minder saai of technisch doen lijken” van technische beroepen. Want tja, dat zou natuurlijk niks voor vrouwen of meisjes zijn…
De vrouw-onvriendelijke werksfeer, die soms beschreven wordt, maak ik bij Driebit gelukkig niet mee. In andere omgevingen was dit helaas wel het geval. Een ogenschijnlijk op zichzelf staand probleem is diep verweven in onze culturele opvattingen en omgang met jongens en meisjes van jongs af aan. Het zal niet gemakkelijk gaan maar aan de hand van het bovengenoemde lang niet complete overzicht van voorbeelden en succesverhalen kunnen we volgens mij al snel stappen maken. De eerste stap, bewustwording, is in elk geval gezet.
Verder lezen?
Er is natuurlijk veel meer te zeggen over het waarom en de oplossingen voor dit probleem. De volgende links en bronnen geven iets uitgebreider inkijkje in het onderwerp:
When Women Stopped Coding - NPR.org
Press Release: Women Comprise 40 Percent Of Computer Science Majors Among Carnegie Mellon's Incoming First-Year Class - cmu.edu
Meet the 'Refrigerator Ladies' Who Programmed the ENIAC - mentalfloss.com
Mocht je dit een interessant onderwerp vinden en er meer over willen lezen? Ik schreef er mijn scriptie over en deel graag mijn bronnen.
